Wybielanie Zębów Nowym Kwasem Ftalimidowo-Nadkapronowym

Wprowadzenie

Wybielanie zębów od dawna uważane jest za minimalnie inwazyjną alternatywę dla potencjalnie destrukcyjnych i szkodliwych licówek lub koron, mających na celu zakamuflowanie przebarwień. Rosnąca świadomość mediów i społeczeństwa na temat estetyki uśmiechu sprawiła, że coraz większe znaczenie odgrywa nie tylko zdrowie jamy ustnej, ale również estetyka i wygląd orofacjalny w codziennym życiu.1 Jakość życia związana ze zdrowiem jamy ustnej, obejmująca funkcję jamy ustnej, ból, wygląd oraz wpływ psychospołeczny, stopniowo staje się kluczowym wskaźnikiem doświadczeń pacjentów w zakresie zdrowia jamy ustnej.2

Etiologia przebarwień zębów wynika z wielu czynników wewnętrznych (przebarwienia) lub zewnętrznych, a często również ich kombinacji.3 Przebarwienia zewnętrzne pojawiają się, gdy zewnętrzne barwniki osadzają się na powierzchni zęba lub w warstwie osłonowej. Z kolei przebarwienia wewnętrzne powstają, kiedy barwniki zostają zdeponowane wewnątrz zęba. Główne przyczyny przebarwień to indywidualne nawyki, choroby, urazy, a także różne procesy fizjologiczne.4 Z czasem wybierano nowe metody i materiały pozwalające uzyskać trwały efekt wybielenia zębów. Obecnie wyróżniamy dwa rodzaje technik wybielania pod nadzorem stomatologa: domowe oraz wybielanie w gabinecie.5

Domowe wybielanie ma istotne zalety dla pacjenta — można uniknąć wizyty w gabinecie, a co za tym idzie, oszczędzić czas i pieniądze. Jednak efekty są mniej wyraźne i trwałe, ponieważ stężenie środków wybielających i substancji aktywnych jest zbyt niskie, by wywołać zauważalną zmianę koloru zębów. Do tego, częste są podrażnienia tkanek miękkich oraz źle dopasowane nakładki.6

Z tego powodu wybielanie gabinetowe (power bleaching) jest niezawodną alternatywą.7 Efekt wybielający w tej metodzie osiąga się dzięki bardziej agresywnym i inwazyjnym technikom lub wyższym stężeniom składników — głównie nadtlenku wodoru — które wymagają odpowiednich środków ochronnych. Ekspozycja dziąseł na nadtlenek wodoru może spowodować poważne uszkodzenia nabłonka.

Kwasy wybielające na bazie H2O2 są zawsze powiązane z obecnością reaktywnych form tlenu (ROS), takich jak rodniki hydroksylowe (OH•) czy nadtlenkowe (HO2•). Wolne rodniki dyfundują przez szkliwo i zębinę, rozbijając podwójne wiązania w barwnych cząsteczkach, dzięki czemu kolor zębów staje się jaśniejszy.8 Wadą jest jednak to, że rodniki hydroksylowe (OH•) mogą powodować szereg negatywnych skutków lokalnych, np. erozję szkliwa, zmianę mikrotwardości zębów, podrażnienie dziąseł, nadwrażliwość po wybielaniu oraz uczucie pieczenia.9 Żeby uniknąć tych niekorzystnych efektów, konieczne jest zastosowanie alternatywnych rozwiązań.

Ostatnio opisano, że wykorzystanie żelu złożonego na bazie kwasu nadkapronowego (PAP) pozwala na skuteczne wybielanie zębów, minimalizując ryzyko dla szkliwa i zapewniając bezpieczny efekt.10 W praktyce klinicznej PAP, tak jak tradycyjne metody, wywołuje reakcje utleniania, prowadząc do odbarwiania cząsteczek barwnych (chromogenów) składających się ze sprzężonych wiązań podwójnych — jednak tutaj reakcja przebiega bez powstawania wolnych rodników. To właśnie jest główna, kluczowa różnica, bo wolne rodniki są główną przyczyną nadwrażliwości zębów i podrażnień dziąseł przy konwencjonalnym wybielaniu.11

W tym kontekście celem tej krótkiej publikacji jest przedstawienie nowatorskiej, dwuskładnikowej metody wybielania, opartej na formule z kwasem ftalimido-nadkapronowym. Dodatkowo zaprezentowano wstępne dane dotyczące skuteczności oraz ewentualnych skutków ubocznych.

Materiały i Metody

Nowa technologia wybielania (ALPINE WHITE, Cobea AG, Dänikon, Szwajcaria) to stabilny preparat płynny oparty na kryształach kwasu ftalimido-nadkapronowego w zawiesinie wodnej, działający bez uwalniania nadtlenku wodoru. Formuła składa się z dwuskładnikowego systemu. Główne składniki żelu do wybielania w gabinecie oraz osobnego aktywatora zostały przedstawione w Tabeli 1.

Produkt jest wrażliwy na alkalia i rozpuszczalniki, dlatego nie należy go mieszać z innymi chemikaliami bez silnego rozcieńczenia wodą lub bez specjalnej oceny kompatybilności. W oryginalnym opakowaniu, w temperaturze pokojowej, jego trwałość wynosi dwa lata od daty produkcji. Materiał jest przeznaczony do jednorazowego użytku. Opisane badanie obejmuje analizę kliniczną retrospektywną oraz badanie przedkliniczne na ludzkich zębach. Dane in vitro mają na celu potwierdzenie wyników klinicznych. Analizą retrospektywną objęto dane od n=100 pacjentów ocenianych przez jednego badacza przez 3 miesiące (Tabela 2, Ryciny 1 i 2). Do analizy nie włączano zębów z wcześniejszym leczeniem endodontycznym lub wypełnieniami. Procedura analizy przypadków przebiegała następująco.

Przed wybielaniem przeprowadzano badanie kliniczne jamy ustnej i okolic przyległych, by wykluczyć ewentualne zmiany niepożądane zębów lub tkanek miękkich. Wszyscy uczestnicy przeszli zabieg profilaktyki oraz instruktaż higieny jamy ustnej. Certyfikowane higienistki stomatologiczne wykonywały procedurę wybielania z użyciem okularów ochronnych i rękawiczek. W ciągu 90 minut wykonywano łącznie 4 cykle aplikacji po 15 minut każdy.

Do każdej porcji żelu dodawano 3 krople aktywatora, a składniki mieszano równomiernie przez 60 sekund przy użyciu szpatułki. Po założeniu retraktora do warg (Cheek Retractor Black, Guangzhou GT Health Industry Co. Ltd., Liantang Town, Chiny), żel ALPINE WHITE (ALPINE WHITE, Cobea AG, Dänikon, Szwajcaria) nanoszono ręcznie na każdy ząb jednorazowym pędzelkiem. Po 15 min żel usuwano, zęby oczyszczano gazikiem i płukano natryskiem powietrzno-wodnym. Każdemu pacjentowi wykonano cztery sesje wybielania. Po zabiegu usuwano retraktor wargowy. Wszystkim uczestnikom zalecono regularne mycie zębów fluorkową Wybielającą Pastą do Zębów. Skuteczność (kolor zębów) oraz bezpieczeństwo (możliwe skutki uboczne, takie jak nadwrażliwość zębów czy podrażnienie dziąseł) oceniano przed i od razu po zabiegu. Kolor zębów oceniano przy użyciu klasycznego wzornika VITA (Vita Zahnfabrik, Bad Säckingen, Niemcy), mierząc środkową jedną trzecią powierzchni przednich górnych i dolnych zębów w celu wyboru odcienia.

Oprócz analizy klinicznej retrospektywnej przeprowadzono też badanie in vitro na oddzielnie pozyskanych ludzkich zębach w laboratorium, by ocenić wpływ na powierzchnię zęba. Wykorzystano zdrowe zęby bez uzupełnień czy leczenia endodontycznego. Wszyscy pacjenci wyrazili pisemną zgodę na wykorzystanie swoich zębów do badań. Zęby cięto pionowo na 3–4 fragmenty, by uzyskać jak największą powierzchnię zębową w każdym fragmencie. Umieszczano je na klocku PMMA (Sigma Aldrich Chemie GmbH, Buchs/ Szwajcaria) w szklanym pojemniku. Następnie dolewano ciekły MMA (Sigma Aldrich Chemie GmbH, Buchs/ Szwajcaria) tak, by tylko powierzchnia próbki zębowej wystawała nad PMMA. Po polimeryzacji MMA próbki można było badać. Szkliwo – jako niewielki przewodnik – pokrywano 8 nm warstwą przewodzącą złoto-palladową (Au/Pd) (Leica Microsystems, Leica EM ACE600 Sputter-Coater, Heerbrugg, Szwajcaria) i obrazowano za pomocą mikroskopu SEM (Thermo Scientific™ Axia™ ChemiSEM™, Reinach, Szwajcaria) przy napięciu 20kV.

Wyniki

Analiza SEM grupy ALPINE WHITE wykazała niezmienioną morfologię powierzchniową bez żadnych oznak uszkodzenia szkliwa (Rycina 3). Po czterokrotnym, 15-minutowym traktowaniu powierzchni próbek zębów preparatem ALPINE WHITE, zarówno gładkie obszary (A, B), jak i chropowate miejsca (C/D) nie wykazywały oznak uszkodzeń w porównaniu do próbek kontrolnych traktowanych wodą dejonizowaną (E, F, G, H). W próbkach PAP nie stwierdzono destrukcji ani zarysowania powierzchni. Mikropory pozostały nienaruszone. Ogólnie, nie zauważono wygładzenia ani „wymycia” powierzchni zębów w grupie PAP. Efekt działania PAP był zbliżony do wyników w grupie kontrolnej na wodzie – zarówno w obszarach chropowatych, jak i gładkich. Rezultaty SEM zostały potwierdzone przez wstępne opisy przypadków.

Wyjściowe dane demograficzne i kliniczne przedstawiono w Tabeli 2 oraz na Ryc. 1 i 2. W analizie uwzględniono tylko odcienie A2 i A3 według skali VITA jako początkowe. U obu tych odcieni zaobserwowano wyraźną poprawę ku jaśniejszym wariantom (Ryc. 4 i 5). Ponadto tylko niewielki odsetek w tych wstępnych przypadkach wykazał zmianę koloru na inną jakość (zakres B). Ani lekarze, ani pacjenci nie zgłaszali skutków ubocznych czy innych problemów w opisanych przypadkach.

Dyskusja

Wybielanie jest jednym z najczęściej stosowanych zabiegów estetycznych w stomatologii, dlatego stale rośnie zapotrzebowanie na innowacyjne i bezpieczne produkty. W szczególności coraz częściej poszukuje się metod eliminujących nadtlenek wodoru (HP) i jego wolne rodniki, w związku z obawami dotyczącymi ich przenikania przez szkliwo i zębinę aż do miazgi. Reaktywna odpowiedź zapalna prowadzi do nadwrażliwości zębów po wybielaniu. I choć nadwrażliwość jest zwykle chwilowa, dla wielu pacjentów stanowi barierę, przez którą rezygnują z wybielania.

Wprowadzenie nowej metody opartej na kwasie nadkapronowym (PAP) to obiecujące rozwiązanie, pozwalające uzyskać znaczącą poprawę koloru zębów przy minimalnych skutkach ubocznych, co zostało potwierdzone analizą SEM i wstępnymi danymi przypadków. Ta nowa technologia wybielania jest znacznie delikatniejsza od tradycyjnych metod i nie wykazuje toksyczności wobec ludzkich tkanek. Wiąże się też z mniejszą liczbą problemów i przypadków nadwrażliwości po zabiegu. W ramach testu nie analizowano wpływu nowej metody na materiały stomatologiczne czy wypełnienia, jednak własne, niepublikowane dane nie wykazały negatywnego wpływu na uzupełnienia stomatologiczne.12

Bardziej szczegółowa analiza statystyczna zostanie przeprowadzona podczas przyszłych badań. W obecnym materiale celem było jedynie przedstawienie metody SEM wraz z pierwszymi pozytywnymi rezultatami i traktowanie jej jako punkt wyjściowy do dalszych badań statystycznych. Kolejnym ograniczeniem jest liczba cykli zabiegowych. W obecnej procedurze konieczne są 4 cykle w ciągu 90 minut, aby osiągnąć pożądany efekt, co oznacza potrzebę wizyty u specjalisty. Niemniej kolejne kroki rozwoju są już ukierunkowane na szybszą i możliwą do zastosowania w domu metodę. Przyszłe badania kliniczne powinny również wykazać długoterminowy efekt tej metody.

Wnioski

W tej krótkiej publikacji przedstawiono skuteczne zastosowanie nowoczesnej, dwuskładnikowej metody wybielania opartej na kwasie ftalimido-nadkapronowym bez uwalniania nadtlenku wodoru. W porównaniu do tradycyjnych żeli Wybielających na bazie nadtlenku wodoru,10 kwas ftalimido-nadkapronowy (PAP) minimalizuje uszkodzenia zębów, nie powodując znaczących zmian morfologicznych i twardości powierzchni. Również nadwrażliwość wywołana wybielaniem po zabiegu gabinetowym z PAP jest istotnie mniejsza. Co ważne, PAP zapewnia wyraźny efekt wybielania bez podrażnienia śluzówki jamy ustnej i zębiny. Podsumowując, ta publikacja podkreśla obiecujący i innowacyjny charakter technologii wybielania na bazie PAP, która stanowi ważny krok naprzód w dziedzinie estetyki stomatologicznej i opieki nad pacjentem.

Pełny, recenzowany artykuł opublikowano w Dovepress 10 czerwca 2024 roku. ALPINE WHITE aktywnie stosuje to rozwiązanie podczas zabiegów wybielania w gabinecie we własnych Studiach.

Źródła

1. Alkahtani R, Stone S, German M, et al. A review on dental whitening. J Dent. 2020;100:103423. doi:10.1016/j.jdent.2020.103423

2. Larsson P, Bondemark L, Häggman-Henrikson B. The impact of oro-facial appearance on oral health-related quality of life: a systematic review. J Oral Rehabil. 2021;48(3):271–281. doi:10.1111/joor.12965

3. Kahler B. Present status and future directions - Managing discoloured teeth. Int Endod J. 2022;55(Suppl 4):922–950. doi:10.1111/iej.13711

4. Gasmi Benahmed A, Gasmi A, Menzel A, et al. A review on natural teeth whitening. J Oral Biosci. 2022;64(1):49–58. doi:10.1016/j.job.2021.12.002

5. de Geus JL, Wambier LM, Kossatz S, et al. At-home vs In-office bleaching: a systematic review and meta-analysis. Oper Dent. 2016;41(4):341–356. doi:10.2341/15-287-LIT

6. Sulieman MA. An overview of tooth-bleaching techniques: chemistry, safety and efficacy. Periodontol. 2008;48(1):148–169. doi:10.1111/j.1600-0757.2008.00258.x

7. Dourado Pinto AV, Carlos NR, Amaral FLBD, et al. At-home, in-office and combined dental bleaching techniques using hydrogen peroxide: randomized clinical trial evaluation of effectiveness, clinical parameters and enamel mineral content. Am J Dent. 2019;32(3):124–132.

8. Singhal R, Namdev R, Singhal P, et al. Newer technique of extra-coronal bleaching with sodium perborate on non-pitted fluorosis stains in permanent anterior teeth. J Clin Pediatr Dent. 2022;46:112–118.

9. Bizhang M, Domin J, Danesh G, Zimmer S. Effectiveness of a new non-hydrogen peroxide bleaching agent after single use - A double-blind placebo-controlled short-term study. J Appl Oral Sci. 2017;25(5):575–584. doi:10.1590/1678-7757-2016-0463

10. Qin J, Zeng L, Min W, et al. A bio-safety tooth-whitening composite gels with novel phthalimide peroxy caproic acid. Compos Commun. 2019;13:107–111. doi:10.1016/j.coco.2019.04.002

11. Pascolutti M, de Oliveira D. A radical-free approach to teeth whitening. Dent J. 2021;9(12):148.

12. Ozverel CS, Kurtulmus-Yilmaz S. Effect of the application of a hydrogen peroxide home bleaching agent on the cytotoxicity of different CAD-CAM restorative materials. Dent Med Probl. 2023;60(2):311–320. doi:10.17219/dmp/142761